De uitbraak van het nieuwe coronavirus uit China is de laatste tijd volop in het nieuws. De voorlopige naam van dit nieuwe virus is ‘2019 novel coronavirus’, afgekort 2019-nCoV. Het virus vertoont overeenkomsten met SARS-Coronavirus en MERS-Coronavirus (respectievelijk ca. 79% en 50% op basis van het genoom). Ziekteverschijnselen van 2019-nCoV kunnen sterk variëren, van geen verschijnselen, milde verschijnselen zoals hoesten en koorts, tot ernstige verschijnselen zoals longontsteking. In de meest ernstige gevallen, een paar procent van de vastgestelde infecties, kan infectie tot de dood leiden.
In Nederland is 2019-nCoV per 28 januari 2020 aangemerkt als groep A-meldingsplichtige ziekte. Dit betekent dat artsen bij het vermoeden van een infectie met 2019-nCoV, dit direct telefonisch moeten melden bij de GGD (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst). Een aantal mensen zijn in Nederland getest op 2019-nCoV, tot nu toe zijn er geen positieven gevonden.
Uit genetische vergelijking met andere coronavirussen blijkt dat 2019-nCoV het meest verwant is (88% homologie) aan coronavirussen die gevonden zijn bij hoefijzerneusvleermuizen (Rhinolophus affinis) uit de provincie Yunnan, China. Echter, het verschil in verwantschap maakt het aannemelijk dat het virus niet direct uit vleermuizen komt, maar via een andere diersoort op de mens is overgedragen. Dit was ook het geval bij het SARS-virus dat vanuit vleermuizen via de gemaskerde palmroller (Paguma larvata), een Aziatisch roofdier dat in China geliefd is voor zijn vlees, is overgedragen op de mens. Een eerder verhaal dat het virus bij slangen vandaan zou komen, is volgens de Universiteit Utrecht ongefundeerd en blijkt niet uit de analyse van erfelijk materiaal.
De uitbraak van 2019-nCoV lijkt te zijn begonnen op de Huanan Wholesale Seafood Market, een markt voor wilde dieren waar behalve vis ook veel zoogdieren en vogels werden verkocht. Op dergelijke markten worden veel verschillende diersoorten levend bij elkaar gebracht. Hiermee worden omstandigheden geschapen waaronder virussen makkelijker van één diersoort naar een andere kunnen overspringen, en ook van dier naar mens kunnen overspringen. Overigens werden op de Huanan Wholesale Seafood Market afgelopen winter geen vleermuizen gevonden.
Publieksinformatie met veel gestelde vragen is te vinden op de website van het RIVM.
Bronnen: RIVM, UU, De Zoogdiervereniging