Wat is het verschil tussen COVID-19 en SARS-CoV-2?

Het nieuwe coronavirus is door de Coronavirus Study Group van de ‘International Committee for the Taxonomy of Viruses’ SARS-CoV-2 genoemd. De ziekte die dit virus veroorzaakt, heet ‘Coronavirus Disease 2019’, afgekort tot COVID-19.

Kunnen huisdieren besmet raken met het nieuwe coronavirus?

Bij recent onderzoek in Nederland zijn bij ongeveer 1 op 5 katten en 1 op 7 honden uit huishoudens met personen met COVID-19, antistoffen gevonden tegen SARS-CoV-2. Dit betekent dat deze huisdieren besmet zijn geweest met het virus. Bij enkele honden en katten is het virus zelf aangetroffen. Daarnaast zijn op een aantal besmette nertsenbedrijven boerderijkatten besmet geraakt met het virus. 

Honden en katten die een besmetting met SARS-CoV-2 doormaken vertonen doorgaans geen tot milde klachten.

Uit vervolgonderzoek onder asielkatten en honden en katten uit huishoudens zonder link met personen met COVID-19 bleken slechts enkele dieren antistoffen tegen SARS-CoV-2 te hebben en dus besmet te zijn geweest. Geen van deze dieren testte positief op het virus. Dat betekent dat de kans dat honden en katten buiten hun huishouden met SARS-CoV-2 worden besmet erg klein is.

Er zijn nog geen gevallen bekend van besmette honden en katten die mensen hebben besmet. De kans hierop wordt heel klein geacht

Uit experimentele onderzoeken waarbij dieren opzettelijk zijn besmet met het virus, is gebleken dat katten, fretten, konijnen en hamsters geïnfecteerd kunnen raken. Hamsters blijken ook natuurlijk besmet te kunnen raken. Van fretten en konijnen zijn nog geen natuurlijke besmettingen bekend.

Hoe groot is de kans dat een huisdier een ander dier of mens besmet?

De kans dat een huisdier een ander dier of mens besmet is zeer klein in vergelijking tot besmetting van mens op mens. Er zijn nog geen gevallen bekend dat besmette huisdieren mensen hebben besmet.

Het is bekend dat zieke katten het virus kunnen uitscheiden via de keel/bek en via de ontlasting. Er is echter nog geen duidelijk bewijs dat katten elkaar kunnen besmetten. In experimenteel onderzoek is dat wel aangetoond, maar het is onbekend in hoeverre dit onder natuurlijke omstandigheden kan plaatsvinden. Hiervoor is meer onderzoek nodig. Het risico van kat-op-katbesmetting wordt op dit moment als klein ingeschat. 

Adviezen voor eigenaren van huisdieren met knuffelcontact

Voor huisdiereigenaren uit een huishouden met een COVID-19 besmetting worden extra voorzorgsmaatregelen geadviseerd:

  • Vermijd contact met uw huisdier, knuffel niet en laat u niet likken.
  • Houd honden en katten zoveel mogelijk binnen tijdens uw isolatie- of quarantaineperiode en/of die van uw huisgenoten.*
  • Laat honden enkel kort en aangelijnd uit.
  • Laat een niet-zieke huisgenoot voor het huisdier zorgen, als dat mogelijk is.
  • Goede hygiëne is extra belangrijk.

*Als katten (voornamelijk) buiten leven, houd ze dan zoveel mogelijk buiten.

De kans dat uw huisdier na een eventuele besmetting ziek wordt is klein. Als uw dier toch COVID-19 gerelateerde klachten krijgt, zorg dan dat het dier niet naar een locatie gaat waar veel dieren bij elkaar komen (opvang, pension, asiel). Als het dier ernstige benauwdheids- en /of diarreeklachten heeft, neem dan telefonisch contact op met de dierenarts. Geef bij de dierenarts aan dat uw huisdier uit een huishouden komt met een COVID-19 besmetting. Uw dierenarts kan in samenspraak met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit besluiten of er extra onderzoek wordt gedaan.

De kans dat mensen besmet worden door hun huisdier is veel kleiner dan dat ze ziek worden van hun huisgenoten. Het is verstandig dat alle huisgenoten met klachten zich laten testen en contact met de kat of hond zo veel mogelijk vermijden. 
 

Ik ben COVID-19-patiënt en word opgenomen in het ziekenhuis. Wat moet ik doen met mijn huisdier?

Je kunt je huisdier door anderen laten verzorgen. Het is voldoende als zij de algemene hygiënemaatregelen voor omgang met huisdieren in acht nemen, zoals regelmatig handen wassen en niet laten likken. Als het niet mogelijk is dat anderen voor je huisdier zorgen, breng je huisdier dan onder in een dierenpension of zorg voor opvang elders.

Kan ik besmet worden door (wilde) ratten?

Op dit moment zijn er geen aanwijzingen dat ratten geïnfecteerd kunnen worden met SARS-CoV-2. Het risico voor mensen op blootstelling via geïnfecteerde ratten wordt met de huidige kennis als zeer gering ingeschat. Voor mensen die beroepsmatig met (wilde) ratten in aanraking komen (o.a. plaagdierbeheersers), is het advies om de reguliere beschermingsmaatregelen te treffen tegen mogelijke ziekteverwekkers. Voor eigenaren van tamme ratten is het advies hetzelfde als bij honden en katten.

Er zijn veel egels ziek. Hebben zij COVID-19?

Er worden dit jaar meer dan in andere jaren ernstige huidafwijkingen bij egels gevonden. Er is nog geen eenduidige oorzaak gevonden en daar wordt door diverse organisaties onderzoek naar gedaan. Bij de egels die zijn getest is geen Sars-CoV-2 virus aangetoond. Mocht u zieke egels vinden, dan is het altijd belangrijk persoonlijke hygiënemaatregelen in acht te nemen, want ook bij egels komen ziekteverwekkers voor die infecties bij mensen kunnen veroorzaken. Op www.dwhc.nl is meer informatie te vinden. 

Hoe zijn de besmettingen van nerts op mens vastgesteld?

Onderzoekers hebben de genetische code van de virussen die zijn aangetroffen bij nertsen vergeleken met de genetische code van de virussen die zijn aangetroffen bij de medewerkers van het besmette nertsenbedrijf. Op basis daarvan is een stamboom gemaakt. Daaruit kan een beeld worden gekregen van de manier waarop mensen en dieren in tijd en plaats zijn besmet. Op grond daarvan is geconcludeerd dat ten minste twee medewerkers van besmette nertsenbedrijven het virus waarschijnlijk van nertsen hebben opgelopen. 

Waarom zijn de besmette nertsenbedrijven geruimd?

Met de voorzorgsmaatregelen die waren genomen, zoals een vervoersverbod voor nertsen en bezoekersverbod wordt besmetting tussen bedrijven zoveel mogelijk voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat het virus voor langere tijd kan blijven circuleren op besmette bedrijven. De enige manier om de besmetting van het bedrijf te stoppen is het ruimen van de dieren op een besmet bedrijf. De overheid heeft besloten tot een verplichte stoppersregeling waardoor  per 1 maart 2021 de pelsdierhouderij in heel Nederland wordt beëindigd. 

In Noord-Brabant zijn relatief veel mensen besmet met het coronavirus. In deze provincie wordt ook veel vee gehouden. Is er een relatie tussen het aantal coronabesmettingen en de veehouderij in dit gebied?

Waarschijnlijk niet. Er zijn geen aanwijzingen dat vee, zoals koeien, varkens en kippen, geïnfecteerd kan raken met het nieuwe coronavirus. Wel zijn nertsen bij meerdere nertsenbedrijven besmet geraakt. Hierbij hebben mensen waarschijnlijk in eerste instantie het virus overgedragen op de nertsen, die wel geïnfecteerd kunnen worden met SARS-CoV-2. Of er andere factoren, zoals de luchtkwaliteit waar de veehouderij invloed op heeft, een rol spelen is nog onbekend. Daarom zal worden verkend welk onderzoek er gedaan kan worden om de relatie tussen luchtkwaliteit, veehouderij en COVID-19 te onderzoeken.

Mag ik nog landbouwhuisdieren verzorgen als ik klachten heb die passen bij COVID-19?

Er zijn geen aanwijzingen dat landbouwhuisdieren, zoals koeien, varkens, kippen, schapen en geiten geïnfecteerd kunnen worden met het nieuwe coronavirus. Bij experimenteel onderzoek waarbij koeien, varkens, kippen en eenden opzettelijk zijn besmet, bleken deze dieren niet geïnfecteerd te worden. Uit voorzorg wordt geadviseerd dat mensen met COVID-19 of met klachten die passen bij COVID-19 het contact met de dieren vermijden en de verzorging van hun dieren aan anderen (zonder klachten) over laten. Dat houdt ook in dat je niet in de stal komt.

Is COVID-19 meldingsplichtig voor dieren?

Alleen nertsenhouders, dierenartsen en onderzoeksinstellingen zijn op dit moment verplicht om symptomen die kunnen wijzen op COVID-19 bij nertsen, zoals ademhalingsproblemen en verhoogde sterfte, te melden. Dit naar aanleiding van de vastgestelde besmettingen op nertsenbedrijven in Nederland. Omdat andere dieren in de veehouderij niet gevoelig lijken voor SARS-CoV-2, wordt voor deze dieren geen meldplicht ingesteld.

De Nederlandse overheid heeft als lid van de World Organisation for Animal Health (OIE) de plicht om relevante ontwikkelingen ten aanzien van (mogelijk) opkomende dierziekten te melden. Daarom is het verzoek aan dierenartsen om bij verdenkingen contact op te nemen met de NVWA Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit). De NVWA besluit per geval of er diagnostisch onderzoek moet worden verricht. Wageningen Bioveterinary Research heeft hiervoor een PCR-test beschikbaar. Ook aan laboratoria wordt gevraagd om positieve testuitslagen bij de NVWA te melden.

Waar kan ik meer informatie vinden over COVID-19 bij dieren?

Meer informatie over COVID-19 die specifiek betrekking heeft op dieren is te vinden op https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19/openbaar-en-dagelijks-leven/dieren.