1. Inleiding
Zoönosen zijn infectieziekten die overgedragen kunnen worden van dier op mens en andersom. Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) maakt ieder jaar in opdracht van de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit
) een overzicht van de belangrijkste zoönosen in Nederland. Het betreft voornamelijk zoönosen die door artsen bij de GGD (Gemeentelijke gezondheidsdiensten
) gemeld moeten worden en/of door dierenartsen bij de NVWA gemeld moeten worden. In dit overzicht wordt aangegeven hoe vaak deze zoönosen in Nederland voorkomen. Beleidsmakers maar ook andere professionals kunnen deze informatie gebruiken om als het nodig is maatregelen te treffen.
Lees verder op de pagina Samenvatting.
2. Trends
In hoofdstuk 2 'Trends’ wordt per meldingsplichtige zoönose ingegaan op de ontwikkelingen die in het jaar 2024 plaatsvonden.
Lees verder op de pagina Trends.
3. Vector-overdraagbare ziekten
Vector-overdraagbare ziekten zijn dit jaar voor het eerst onderdeel van de Staat van Zoönosen. In dit hoofdstuk worden acht ziekten, overdraagbaar door teken of muggen beschreven. De ziekte van Lyme en tekenencefalitis komen endemisch voor in Nederland, het westnijlvirus komt ook sporadisch voor, alhoewel hiervoor alleen in 2020 patiënten in Nederland zijn gemeld. De overige beschreven ziekten komen niet voor in Nederland, maar kunnen door reis-gerelateerde infecties wel van belang zijn. Ook zijn chikungunya en dengue van belang voor het Carabisch deel van het koninkrijk.
Lees verder op de pagina Vector-overdraagbare ziekten
4. Uitgelicht
In hoofdstuk 4 ‘Uitgelicht’ wordt dieper ingegaan op bijzondere zoönotische casussen van het afgelopen jaar. Dit jaar worden in dit hoofdstuk een casus van EBLV-1 bij een kat en een casus van vossenlintworm (alveolaire echinokokkose) bij een gorilla beschreven. Daarnaast wordt de uitbraak van vogelgriep bij melkvee in de Verenigde Staten en de Nederlandse reactie hierop beschreven. Tenslotte is er aandacht voor Sindbis virus, voor dit virus werden in 2024 voor het eerst aanwijzingen gevonden van circulatie in Nederland.
Lees verder op de pagina Uitgelicht
Eerdere edities van de Staat van Zoönosen
De Staat van Zoönosen geeft jaarlijks een overzicht van zoönosen. Het gaat om de mate waarin meldingsplichtige zoönosen voorkomen en de ontwikkelingen daarvan op de lange termijn. Hierbij betreft het zowel het aantal ziektegevallen bij mensen als het voorkomen van deze ziekteverwekkers bij dieren. Ook worden elk jaar opmerkelijke voorvallen uitgelicht en wordt een thema behandeld. Daarnaast is er jaarlijks een bijeenkomst voor professionals, het Nationale Symposium Zoönosen, die samenvalt met de publicatie van de nieuwste Staat van Zoönosen.
Een overzicht van verschenen rapporten vindt u in het Publicatieoverzicht Staat van Zoönosen
Colofon
Colofon
© RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) 2025
Delen uit deze publicatie mogen worden overgenomen op voorwaarde van bronvermelding: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de titel van de publicatie en het jaar van uitgave.
Redactie:
Tryntsje Cuperus (RIVM)
Auteurs:
Dana Adriaansens (RIVM), Valérie Baede (RIVM), Mónika Ballmann (WBVR (Wageningen Bioveterinary Research )), Oda van den Berg (RIVM), Ratna Boedhoe (SBOH), Ingeborg Boxman (WFSR), Els Broens (Faculteit Diergeneeskunde), René van den Brom (Royal GD (Gezondheidsdienst voor Dieren )), Marieta Braks (RIVM), Greetje Castelijn (WFSR), Maria Catania (NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit )), Laura Derks (RIVM), Marloes van Dijk (Faculteit Diergeneeskunde), Frederika Dijkstra (RIVM), Petra Dop (NVWA), Linda van Duijn (Royal GD), Phaedra Eble (WBVR), Dirk Eggink (RIVM), Erika van Elzakker (AUMC), Sanne van den End (NVWA), Sabiena Feenstra (RIVM), Eelco Franz (RIVM), Ingrid Friesema (RIVM), Alexander van der Gaag (RIVM), Milou Gerits (RIVM), Evelien Germeraad (WBVR), Joke van der Giessen (RIVM), Heather Graham (WBVR), Volker Hackert (GGD (Gemeentelijke gezondheidsdiensten ) Zuid Limburg), Edou Heddema (Zuyderland MC), Denise Hoek (RIVM), Jorrit Hofstra (RIVM), Jooske Ijzer (Faculteit Diergeneeskunde), Pieter Jacobs (NVWA), Christine Kaandorp (GaiaZOO), Marleen Kannekens-Jager (WBVR), Martijn Keet (RIVM), Gijs Klous (RIVM), Miriam Koene (WBVR), Samira Koullali (RIVM), Ad Koets (WBVR), Léon Labout (NVWA), Maren Lanzl (RIVM), Hans van der Linden (AUMC), Ralph Litjens (WFSR), Riks Maas (WBVR), Adam Meijer (RIVM), Lapo Mughini Gras (RIVM), Annemieke Mulder (RIVM), Daan Notermans (RIVM), Marieke Opsteegh (RIVM), Roan Pijnacker (RIVM), Emile Prins (GaiaZOO), Johan Reimerink (RIVM), Jolianne Rijks (DWHC), Thomas Roodsant (RIVM), Ciska Schets (RIVM), Reina Sikkema (EMC), Ife Slegers-Fitz-James (NVWA), Kiki Streng (Dierenkliniek Zoetermeer), Nina van Sorge (AUMC), Marcel Spierenburg (NVWA), Arno Swart (RIVM), Reneé Tenwolde (NVWA), Lola Tulen (RIVM), Mathilde Uiterwijk (NVWA), Paul in ’t Veld (NVWA), Anja Versteeg (RIVM), Vanessa Visser (NVWA), Menno van der Voort (WFSR), Ruby Wagensveld (Faculteit Diergeneeskunde), Coen van der Weijden (NVWA), Kees van den Wijngaard (RIVM), Ben Wit (NVWA)